Yn oriau mân y bore ar Ebrill 26, 1988 - yn dal i fod yn “ben mawr” dathliadau “diwrnod rhyddid” arall - oddi ar draeth Madalena, digwyddodd yr hyn a fyddai’n dod yn llongddrylliad mwyaf yn hanes llynges Portiwgal. Y prif gymeriad? Y llong MV Reijin , ar y pryd y “cludwr ceir” mwyaf yn y byd.
Wedi'i lapio oddi ar y traeth hwnnw yn Gaia, fe drawsnewidiodd y llong, gyda chyfanswm hyd o 200 m, pwysau o 58 mil o dunelli a mwy na 5400 o geir ar ei bwrdd, y lle hwnnw nid yn unig yn «fan gorymdaith», ond hefyd yn ddigwyddiad ei fod heddiw yn llenwi dychymyg cyfunol llawer o bobl Portiwgal.
Roedd cymariaethau â suddo'r Titanic ar unwaith. Wedi'r cyfan, yr MV Reijin, fel y leinin Brydeinig anffodus, oedd llong fwyaf datblygedig ei dydd hefyd, ac roedd hefyd yn sefydlu ar ei mordaith gyntaf. Yn ffodus, nid oedd y cymariaethau'n ymestyn i nifer y marwolaethau - dim ond gofid am farwolaeth dau aelod o'r criw yn y llongddrylliad hwn.
Beth ddigwyddodd ar Ebrill 26, 1988?
Roedd gan yr MV Reijin, "Titanic dos Automóveis" a fyddai'n suddo ym Mhortiwgal, gwlad y morwyr, griw o 22 o ddynion, hwyliodd o dan faner Panamanian ac yn y gwanwyn hwnnw ym 1988 roedd yn gwneud ei fordaith fawr gyntaf, heb gyfrif mwy nag a flwyddyn byth ers iddo adael y doc sych a dechrau hwylio.
Roedd ei dasg yn syml: dewch â miloedd o geir o Japan i Ewrop. Roedd y genhadaeth hon eisoes wedi ei rwystro ym mhorthladd Leixões, nid yn unig i ail-lenwi, ond hefyd i ddadlwytho 250 o geir ym Mhortiwgal. Ac yn union ar ôl gwneud hynny fe darodd y trychineb.
Yn ôl adroddiadau, “wnaeth y llong“ ddim gadael yn dda ”o’r porthladd gogleddol. I rai, byddai'r MV Reijin yn parhau gyda'r cargo wedi'i bacio'n wael, tra bod eraill yn credu bod y broblem wedi'i “gwreiddio” a'i bod oherwydd rhywfaint o amherffeithrwydd wrth ei hadeiladu.
Mae pa un o'r ddau farn a oedd yn cyfateb i realiti yn anhysbys heddiw. Yr hyn sy'n hysbys yw cyn gynted ag y gadawodd Borthladd Leixões - ar noson pan nad oedd y moroedd eithaf garw yn helpu tasg y criw - roedd yr MV Reijin eisoes wedi'i addurno ac, yn lle mynd i'r môr agored, daeth i ben i ddiffinio a taflwybr yn gyfochrog ag arfordir Vila Nova de Gaia.
Am 00:35, digwyddodd yr anochel: daeth y llong a oedd i fod i fynd i Iwerddon i ben ar ei thaith ar y creigiau oddi ar draeth Madalena, gan sowndio a datgelu crac enfawr. Arweiniodd y ddamwain at un person yn farw ac un wedi'i glwyfo (y ddau griw), gyda gweddill y tîm yn cael ei achub gyda chymorth y diffoddwyr tân a'r ISN (Sefydliad Socorros a Náufragos).
Portiwgal ar y tudalennau blaen
Ni arhosodd ymatebion i'r ddamwain. Sicrhaodd yr awdurdodau fod y sefyllfa dan reolaeth, nad oedd unrhyw risg o lygredd (roedd yr MV Reijin wedi cael mwy na 300 tunnell o naphtha ac roedd ei arllwysiad yn bygwth achosi llanw du) ac yn cofio nad oedd unrhyw. cais am gymorth nes bod y llong yn rhedeg ar y lan.
Fodd bynnag, y gwerth afresymol yr oedd y llongddrylliad hwn yn ei gynrychioli a dimensiynau'r llong a ddaliodd y sylw mwyaf. Fe’i galwyd yn awtomatig y «Titanic of automobiles», hwn oedd “y llongddrylliad mwyaf erioed ar arfordir Portiwgal, o ran cargo a’r mwyaf yn y byd o ran cludwyr ceir”. Teitl nad oes unrhyw long eisiau ei gael ac sy'n dal i fod yn eiddo i MV Reijin.
Mae ffotograffau fel Reijin fel "cefndir" wedi dod yn gyffredin.
Amcangyfrifwyd bod yna fwy na deg miliwn o contos yno (tua 50 miliwn ewro yn yr arian cyfredol, heb gyfrif chwyddiant) a chyn bo hir cychwynnodd y broses ymchwilio i ddeall sut y llong cargo fwyaf soffistigedig a modern ar gyfer roedd cludo môr o gerbydau modur wedi suddo oddi ar y traeth gogleddol poblogaidd.
Optimistiaeth llawn-prawf
Ynghyd â'r ymchwiliad, cychwynnodd y broses o symud a cheisio achub yr MV Reijin a'i gargo bron ar yr un pryd. O ran y cyntaf, heddiw, mae absenoldeb llong enfawr oddi ar draeth Madalena yn tystio i gael gwared ar yr MV Reijin yn llwyddiannus. Nid oedd yn bosibl cyflawni iachawdwriaeth y llong o gwbl.
Darganfyddwch eich car nesaf
Dim ond 90 diwrnod oedd y dyddiad cau a roddwyd gan y llywodraeth ar gyfer symud y llong (tan Orffennaf 26 ni ellid bod MV Reijin yn sownd yno) ac, felly, aeth sawl cwmni arbenigol i draeth Madalena i asesu posibiliadau a chostau symud. neu unseating y llong enfawr.
Dechreuodd tynnu naphtha, y tasgau mwyaf brys, ar Fai 10, 1988 ac roedd yn “waith tîm” yn cynnwys awdurdodau Portiwgal, technegwyr o Japan a chwch cychod gan gwmni o Sbaen. O ran cael gwared ar Reijin, y syrthiodd ei gostau ar ei berchennog, cyfrifoldeb cwmni o'r Iseldiroedd oedd hyn a ddangosodd hyder yn gyflym.
Yn ei farn ef, cododd y posibilrwydd o adfer y cludwr ceir i 90% - rhywbeth brys, o ystyried bod y llong yn newydd. Fodd bynnag, byddai amser yn profi bod y ffigur hwn yn rhy optimistaidd. Er gwaethaf agosrwydd yr haf, ni adawodd y môr ac fe gasglodd anawsterau technegol. Roedd yn rhaid ymestyn y dyddiad cau a bennwyd yn wreiddiol ar gyfer symud Reijin.
Mewn ychydig wythnosau yn unig, trodd cenhadaeth achub MV Reijin yn genhadaeth ddigomisiynu. Nid oedd gan y "Titanic dos Automóveis" iachawdwriaeth bosibl.
Proses hir yn llawn o bethau anarferol
Aeth misoedd heibio a daeth Reijin yn gyn-libris. Gyda'r tymor ymdrochi ar ei anterth, ar 9 Awst, dechreuodd datgymalu'r llong Japaneaidd. Aeth rhai rhannau i sgrapio, eraill i waelod y môr, lle maen nhw'n dal i orffwys heddiw.
Ar adeg pan oedd y byd yn symud yn raddol tuag at globaleiddio, roedd yr anghysur a achoswyd gan y syniad o suddo rhan o'r llong yn croesi ffiniau ac yn croesi cefnforoedd. Roedd prawf o hyn yn newyddion lle adroddodd y papur newydd Americanaidd LA Times feirniadaeth amgylcheddwyr cenedlaethol i'r cynllun i gael gwared ar y "cawr Asiaidd".
Un o’r cymdeithasau amgylcheddol hyn oedd y Quercus anhysbys ar y pryd, a ddaeth “heicio reid” o’r ddadl, allan o’r cysgodion a chyflawni sawl gweithred, gan gynnwys meddiannaeth ar y llong.
Er hynny ac er gwaethaf beirniadaeth, cafodd yr MV Reijin ei ddatgymalu hyd yn oed ac ar Awst 11 arweiniodd y perygl bod y gweithrediadau dan sylw at wahardd traeth Madalena. Gwnaed y penderfyniad hwn mewn da bryd, oherwydd bedwar diwrnod yn ddiweddarach, ar y 15fed, achosodd y fflachlampau a ddefnyddiwyd i dorri'r ddalen dân.
Am fisoedd, golchwyd rhannau ceir ac arteffactau MV Reijin i'r lan. Mae rhai ohonynt wedi cael eu trawsnewid yn gofroddion sy'n dal i gael eu cadw gan drigolion yr ardal.
Roedd y cynnydd a'r anfanteision yn gyson trwy gydol y broses, fel y bennod ddigrif ym mis Medi 1989, lle torrodd cwch pontŵn a ddefnyddiwyd yn y gweithrediadau yn rhydd o'i angorfeydd ac “efelychu” y Reijin, gan fynd ar y lan ar draeth Valadares.
Yn y diwedd, suddwyd rhan o'r llong 150 milltir (240 km) i ffwrdd, cafodd rhan arall ei dileu, a daeth rhai o'r ceir yr oedd yr MV Reijin yn eu cario i ben 2000 m o ddyfnder a 40 milltir (64 km) o'r arfordir - roedd ymyrraeth awdurdodau a chymdeithasau amgylcheddol yn atal hyn rhag bod yn dynged pob car ar fwrdd y llong.
Cyfanswm cost y llongddrylliad ar y pryd oedd 14 biliwn contos - wyth miliwn am golli'r cwch a chwech i'r cerbydau coll - sy'n cyfateb i bron i 70 miliwn ewro. Roedd y costau amgylcheddol i'w penderfynu o hyd.
Enillwyd yr hyn a gollwyd mewn gwerth er cof ar y cyd. Hyd yn oed heddiw mae'r enw "Reijin" yn gwneud i galonnau ac atgofion esgyn. “Dewch i weld y cwch” oedd yr ymadrodd a glywyd fwyaf ymhlith pobl ifanc ar draeth Madalena, pan oedd yr hyn a oedd yn y fantol yn wahoddiad i eiliadau lle nad oedd “croeso” i lygaid busneslyd. Mae'r rhai mwy anturus hefyd yn cofio ymweliadau anghyfreithlon â thu mewn i'r llong, yn absenoldeb yr awdurdodau morwrol.
Ar y môr, arhosodd y darnau troellog o fetel sydd wedi'u hymgorffori rhwng y creigiau, sydd i'w gweld hyd heddiw ar lanw isel, ac sy'n brawf materol o drychineb a ddigwyddodd fwy na deng mlynedd ar hugain yn ôl. Fe'u galwyd yn MV Reijin, "Titanic of Automobiles".