Το 2020 υπήρξε ξανά, κατ' εξαίρεση και λόγω της πανδημίας Covid-19, α Formula 1 GP Πορτογαλίας , στο Autódromo Internacional do Algarve (AIA), στο Portimão, σε αυτό που ήταν η επιστροφή της κορυφαίας κατηγορίας μηχανοκίνητου αθλητισμού σε μια εθνική πίστα, 24 χρόνια αργότερα.
Για τους ίδιους λόγους, το ίδιο συμβαίνει και φέτος (2021), με την πίστα του Αλγκάρβε να λειτουργεί και πάλι ως η σκηνή για το GP της Formula 1 της Πορτογαλίας. Αλλά η ιστορία της Formula 1 στην Πορτογαλία ξεπερνά κατά πολύ τη σύγχρονη πίστα του Αλγκάρβε.
Μια ιστορία που σε αναγκάζει να επισκεφτείς άλλες πίστες, διαφορετικές εποχές και φυσικά άλλους πρωταγωνιστές, ανάμεσά τους και τον μυθικό Ayrton Senna, που κέρδισε την πρώτη του νίκη στην καριέρα του στη χώρα μας, στο Estoril. Αλλά να πάμε.
Όλα ξεκίνησαν το 1958, στην πίστα Boavista, στην πόλη του Πόρτο. Ακολούθησε η πίστα της Monsanto, στη Λισαβόνα, και μια νέα επιστροφή στο βορρά, στη Μποαβίστα, το 1960. Από τότε, μια παύση «έκλεψε» το θέαμα της F1 από τους Πορτογάλους φιλάθλους, οι οποίοι έπρεπε να περιμένουν μέχρι το 1984 για να επιστρέψουν να δει (και να ακούσει!) ένα μονοθέσιο της F1 στην Πορτογαλία, αυτή τη φορά στο Estoril Autodrome, που παρέμεινε το «σπίτι» της Formula 1 στην Πορτογαλία μέχρι το 1996.
Συνολικά, υπήρχαν τέσσερις πορτογαλικές διαδρομές που φιλοξένησαν αυτό που θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα μηχανοκίνητα αθλήματα στον πλανήτη. Υπήρχαν επίσης τέσσερις Πορτογάλοι οδηγοί που έφτασαν στη Formula 1.
Σιρκουί Boavista
Εκεί, στις 24 Αυγούστου 1958, διεξήχθη ο πρώτος αγώνας της Formula 1 στην Πορτογαλία, ακριβώς τη χρονιά που η FIA δημιούργησε ένα Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Οδηγών σε ένα καλούπι πολύ παρόμοιο με το σημερινό.
Για πολλά χρόνια η πίστα Boavista είχε φιλοξενήσει διεθνείς αγώνες με το όνομα Grande Premio de Portugal, αλλά προοριζόταν μόνο για σπορ αυτοκίνητα. Μόνο το 1958 αμφισβητήθηκε το πρώτο GP της Formula 1 της Πορτογαλίας, μια διοργάνωση που, σύμφωνα με την Πορτογαλική Ομοσπονδία Αυτοκινήτων και Καρτ (FPAK), προσέλκυσε περισσότερους από 100.000 θεατές.
Ήταν ο ένατος από τους 11 αγώνες σε ένα πρωτάθλημα που αμφισβητήθηκε μεταξύ του Mike Hawthorn, από τη Ferrari, και του Stirling Moss, από το Vanwall, σε μια γρήγορη πίστα που περνούσε από το Foz do Douro, την Avenida da Boavista και το Circunvalação, και που συγκέντρωσε πλακόστρωτο δάπεδο και ράγες ηλεκτρικό.
Η πίστα GP της Πορτογαλίας του 1958 είχε μια περίμετρο 7.500 m για να καλύψει 50 φορές, κάνοντας συνολικά 375 km, και κυριαρχήθηκε σχεδόν πλήρως από τον Stirling Moss, ο οποίος κέρδισε ακόμη και έναν γύρο στην τέταρτη θέση, ο Lewis- Evans, ο συμπαίκτης σου.
Η νίκη του Μος ήταν σχετικά εύκολη, αλλά παρόλα αυτά είχε πιο δραματικά περιγράμματα, καθώς θα μπορούσε να ήταν καθοριστική για την κατάκτηση του παγκόσμιου τίτλου, αν δεν ήταν η επίδειξη αθλητισμού από τον οδηγό της Βάνγουολ.
Στον τελευταίο γύρο, ο Hawthorn είχε ηλεκτρικά προβλήματα στη Ferrari του και έκανε ένα γύρισμα, το οποίο ανάγκασε τον Ιταλό οδηγό της σκουντέρια να βγει από το μονοθέσιο και να τον σπρώξει, ώστε ο κινητήρας να ξεκινήσει ξανά και να τερματίσει τον αγώνα δεύτερος.
Ο Χόθορν κατάφερε να βάλει σε λειτουργία τον κινητήρα της Ferrari του, αλλά ταξίδεψε λίγα μέτρα στην αντίθετη κατεύθυνση της πίστας, κάτι που τον οδήγησε στον αποκλεισμό και να χάσει τους επτά πόντους που είχε κερδίσει.
Ο Μος, που είδε από κοντά το περιστατικό που προκάλεσε τον αποκλεισμό του αντιπάλου του, πήγε προς την κατεύθυνση του αγώνα και ζήτησε να αντιστραφεί η απόφαση, καθώς ο Χόθορν ήταν εκτός πίστας όταν προσπαθούσε να επανεκκινήσει το μονοθέσιο.
Η ποινή τελικά αποσύρθηκε και ο Χόθορν εξασφάλισε επτά πόντους, επιτρέποντάς του να διατηρήσει το προβάδισμα του πρωταθλήματος τέσσερις πόντους μπροστά από τον Μος με δύο κούρσες για τη λήξη της σεζόν.
Ο Hawthorn κατέληξε να κέρδισε τον παγκόσμιο τίτλο μόλις έναν βαθμό μπροστά από τον Moss, αλλά αυτό το μάθημα αθλητικού πνεύματος δεν ξεχάστηκε ποτέ.
Σιρκουί Monsanto
Το GP της Πορτογαλίας θα παρέμενε στο ημερολόγιο του Παγκοσμίου Κυπέλλου της Formula 1 το 1959, αλλά τώρα στην πίστα της Monsanto, στη Λισαβόνα.
Ο αγώνας πραγματοποιήθηκε στις 23 Αυγούστου 1959, σε μια διαδρομή που ξεκινούσε από τον δρόμο Queluz, περνούσε από τον αυτοκινητόδρομο του Εθνικού Σταδίου (σημερινή Α5), κατά μήκος της οδού Alvito, της οδού Montes Claros, της οδού Penedo και κατέληγε στον δρόμο των ορόσημων.
Συνολικά, η διαδρομή είχε μήκος 5440 μ., για να καλύψει 62 γύρους, σε σύνολο 337 χλμ.
Όπως είχε συμβεί το 1958, στην πίστα Boavista, ο Stirling Moss (τώρα σε Cooper-Climax) παρουσίασε μια κυρίαρχη κίνηση και κέρδισε τον Masten Gregory (Cooper-Climax) και τον Dan Gurney (Ferrari).
Ο "Nicha" Cabral (Cooper-Maserati), ο Πορτογάλος οδηγός που έκανε το ντεμπούτο του στη Formula 1 εκείνη την ημέρα, τερμάτισε 10ος σε έναν αγώνα όπου προκάλεσε ένα ατύχημα με τον Jack Brabham.
Την επόμενη χρονιά, το 1960, ο Πορτογάλος GP επέστρεψε στο Πόρτο, στην πίστα Boavista, πριν από μια μακρά αναμονή που θα τελείωνε μόνο το 1984, τη χρονιά κατά την οποία η Formula 1 θα επέστρεφε στην Πορτογαλία, αυτή τη φορά στη μόνιμη πίστα του Estoril.
Estoril Autodrome
Όπως το 2020, σε μια επιστροφή που υπαγόρευσε η πανδημία του Covid-19, το 1984 η επιστροφή της Formula στη χώρα μας έγινε κάτω από άτυπες συνθήκες.
Το GP της Πορτογαλίας αντικατέστησε το GP της Ισπανίας τον Μάιο εκείνη την εποχή, το οποίο εκείνη τη χρονιά θα έπρεπε να είχε γίνει στην πίστα της πόλης Fuengirola, δίπλα στη θάλασσα.
Ο αγώνας κατέληξε στην Πορτογαλία και στο Autodromo Fernanda Pires da Silva, ευρέως γνωστό ως Estoril Autodrome, που κατασκευάστηκε 12 χρόνια νωρίτερα, περιέργως την ίδια χρονική περίοδο που το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα της Formula 1 θα κατέληγε — χωρίς διακοπή — στη χώρα μας. και σε αυτή τη διαδρομή.
Το GP της Πορτογαλίας του 1984, ο τελευταίος αγώνας της σεζόν, σημαδεύτηκε από τη μάχη μεταξύ του Niki Lauda και του Alain Prost, συμπαίκτες στη McLaren, που έφτασαν στην Πορτογαλία με την πιθανότητα να κερδίσουν τον τίτλο.
Ο Lauda τερμάτισε δεύτερος, πίσω από τον Prost, αλλά ήταν παγκόσμιος πρωταθλητής, με τη μικρότερη διαφορά στην ιστορία μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου ταξινομημένου Worlds, μόλις μισό βαθμό.
Ο Ayrton Senna (Toleman), ο οποίος έκανε το ντεμπούτο του στη Formula 1 εκείνη τη χρονιά, κέρδισε τη χαμηλότερη θέση στο βάθρο, αλλά άφησε την προειδοποίηση για το τι θα συνέβαινε την επόμενη χρονιά, σε έναν από τους πιο φανταστικούς αγώνες που έγιναν ποτέ στην πίστα του Estoril.
Το 1985, το GP της Πορτογαλίας μετακόμισε από τον Οκτώβριο στην άνοιξη και την ημέρα του αγώνα, στις 21 Απριλίου, το Autodromo do Estoril ήταν ο στόχος ενός σχεδόν βιβλικού κατακλυσμού, επιβεβαιώνοντας την παροιμία: «Τον Απρίλιο, χίλια νερά».
Όμως, ανάμεσα στα στρώματα νερού που καταλάμβαναν σχεδόν όλη τη διαδρομή, ο Ayrton Senna επιβεβαίωσε αυτό που πολλοί είχαν ήδη προβλέψει: ο Βραζιλιάνος, τότε 25 ετών, ήταν ξεχωριστός.
Ο Senna προηγήθηκε από την αρχή μέχρι το τέλος και όχι μόνο εξασφάλισε τη νίκη - την πρώτη του στη F1 - διπλασίασε σχεδόν όλους τους αντιπάλους του. Μόνο εννέα μονοθέσια έφτασαν στο τέλος και ο Senna, ο οποίος ήταν στη νέα του χρονιά με τη Lotus, διπλασίασε όλα εκτός από τον Michele Alboreto (Ferrari), ο οποίος τερμάτισε δεύτερος.
Ήταν η πρώτη από τις 41 νίκες για τον Ayrton Senna στη Formula 1, σε έναν αγώνα όπου κατέκτησε επίσης τον ταχύτερο γύρο και σε ένα Σαββατοκύριακο όπου έφτασε στην πρώτη pole-position της καριέρας του - πολλές ακόμη επόμενες…
Ο Ζακ Βιλνέβ (Γουίλιαμς), το 1996, θα γινόταν τελικά ο τελευταίος νικητής του πορτογαλικού GP που έπαιξε στην πίστα του Εστορίλ, σε μια σεζόν που τελείωσε με τον παγκόσμιο τίτλο να δόθηκε στον Ντέιμον Χιλ (Γουίλιαμς).
Ο αγώνας της Πορτογαλίας ήταν ακόμα στο ημερολόγιο του 1997, αλλά οι εργασίες ανακαίνισης της υποδομής στην πίστα δεν ολοκληρώθηκαν εγκαίρως και ο αγώνας μεταφέρθηκε τελικά στην Ισπανία, πιο συγκεκριμένα στην πίστα της Jerez de la Frontera.
Διεθνές Αυτοδρόμιο Αλγκάρβε
Χρειάστηκαν 24 χρόνια για να δούμε ξανά το «μεγάλο τσίρκο» της Formula 1 σε όλες τις πορτογαλικές χώρες, με την επιστροφή της κορυφαίας κατηγορίας μηχανοκίνητου αθλητισμού στην Πορτογαλία στο Autódromo Internacional do Algarve, στο Portimão, που έγινε η τέταρτη πίστα στην Πορτογαλία. Καλώς ήρθατε Formula 1 στη χώρα μας.
Το 17ο Γκραν Πρι της Πορτογαλίας, που πραγματοποιήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2020, συνέβη μόνο επειδή η πανδημία που προκλήθηκε από τον νέο κορωνοϊό ανάγκασε την αναδιοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου της Formula 1, αλλά δεν ήταν λιγότερο ενδιαφέρον γι' αυτό.
Ο Lewis Hamilton (Mercedes-AMG Petronas) κέρδισε τον πορτογαλικό αγώνα και μπήκε (για άλλη μια φορά) στα βιβλία της ιστορίας της Formula 1, όντας ο οδηγός με τις περισσότερες νίκες ποτέ (92) σε αγώνες Grand Prix, ξεπερνώντας τον Michael Schumacher (91 ).
Επιπλέον, ο αγώνας Portimão — ο οποίος είδε τον Valtteri Bottas (Mercedes-AMG Petronas) να τερματίζει δεύτερος και τον Max Verstappen (Red Bull Racing) τρίτος — ήταν ο δεύτερος με τη μεγαλύτερη τηλεθέαση της σεζόν 2020, με τηλεοπτικό κοινό 100,5 εκατομμυρίων θεατών παγκοσμίως, ξεπέρασε μόνο από το γκραν πρι της Ουγγαρίας.
Φέτος, το 2021, γράφεται μια νέα σελίδα στην ιστορία του Πορτογαλικού Γκραν Πρι, με τη F1 να επιστρέφει στο Αλγκάρβε και σε μια πίστα που φιλοξένησε επίσης (πρόσφατα) το GP της Πορτογαλίας στο MotoGP.
Ο Λιούις Χάμιλτον, με χρόνο 1 λεπτό 16.652 δευτ., είναι ο ταχύτερος ποτέ στην πίστα του Αλγκάρβε, που ολοκληρώθηκε το 2008, σε μια επένδυση περίπου 195 εκατ. ευρώ. Αυτή η φορά θα αλλάξει «ιδιοκτήτη» φέτος;