Kien fl-2018 li l-gvern Spanjol attwali, immexxi mill-Prim Ministru Pedro Sanchez, ħabbar l-intenzjonijiet tiegħu li jilliberalizza l-awtostradi kollha tal-pedaġġ li l-konċessjonijiet privati tagħhom ma kinux ġew imġedda.
Dik l-istess sena, fl-1 ta’ Diċembru, żdiedu l-Autopista del Norte, l-AP-1, permezz tan-nollijiet fuq it-taqsima ta’ Burgos u Armiñón — madwar 84 km —. Sa dakinhar, il-konċessjoni privata ta' Itínere, li ma ġietx imġedda, tagħmel l-AP-1 l-ewwel awtostrada Spanjola li tinbidel minn ġestjoni privata għal pubblika.
Minn dakinhar, diversi awtostradi bit-triq saru pubbliċi u bla ħlas. Din is-sena biss żdiedu 640 km, inklużi l-erba’ awtostradi li mil-lum, l-1 ta’ Settembru, ukoll m’għadhomx jitħallsu għalihom. B’kollox, mill-bidu ta’ dan il-proċess, 1029 km ta’ awtostradi m’għadx għandhom nollijiet.
Illum kien imiss lill-AP-2 (Zaragoza-Barċellona (konnessjoni mal-AP-7)) — waħda mill-aktar awtostradi għaljin fi Spanja, bi spiża ta’ €0.15/km, s’issa mmexxija minn Abertis — par ta’ sezzjonijiet tal-AP-7 (Montmeló-El Papiol (Barċellona); Tarragona-La Jonquera (Girona)), is-C-32 (Lloret de Mar-Barcelona) u s-C-33 (Ciutat Comtal-Montmeló) m'għadx għandhom nollijiet. .
Is-C-32 u C-33, madankollu, se jiġu ttrattati mill-Generalitat de Catalunya (Ġeneralità tal-Katalunja).
Ħieles, imma sa meta?
Filwaqt li dawn is-sezzjonijiet issa huma bla ħlas, huwa minnu wkoll li jistgħu jitħallsu malajr ħafna.
Il-gvern Spanjol ilu xhur iħejji soluzzjonijiet ġodda ta’ taxxa, taħt il-Pjan ta’ Rkupru tiegħu (l-ekwivalenti tal-Pjan ta’ Rkupru u Reżiljenza tagħna), li se jaħseb mill-ġdid it-tassazzjoni ta’ diversi aspetti relatati mal-użu tal-karozza, b’kont meħud tal-premessa ta’ “ dawk li jniġġsu jħallsu” u, ovvjament, dan jinkludi l-użu ta’ awtostradi u expressways.
Analiżi mill-gvern Spanjol tan-netwerk tal-awtostradi tiegħu, imwettqa mill-Ministeru tat-Trasport, sabet li 8 % biss ġew imħallsa, bit-92 % li jifdal jikkorrispondu għal awtostradi b’aċċess ħieles.
Fil-futur, eqreb milli ’l bogħod, dan ix-xenarju għandu jinbidel, u anke jekk ma jimplikax ir-ritorn ta’ pedaġġi fiżiċi, jista’ jimplika l-ħolqien ta’ taxxa ġdida, anke biex l-Istat ikun jista’ jiffinanzja l-manutenzjoni u l-konservazzjoni ta’ dawn it-toroq.
Ta’ min ifakkar li Spanja għandha l-akbar netwerk ta’ awtostradi u expressways fl-Ewropa (aktar minn 17-il elf kilometru), iżda hija wkoll fejn tħallas inqas.
Sors: Ekonomija Diġitali, El Economista.