Είναι για την «πετιζάδα» που γράφω αυτό το άρθρο — και για τους πιο νοσταλγούς ενήλικες. Θα σας πω μια ιστορία από το όχι και πολύ μακρινό παρελθόν, όπου τα παιδιά δεν φορούσαν ζώνες ασφαλείας, τα αυτοκίνητα δεν φρέναραν μόνα τους και όπου ο κλιματισμός ήταν πολυτέλεια. Ναι, πολυτέλεια.
«(…) η ψυχαγωγία περιελάμβανε παιχνίδια με τις πινακίδες του αυτοκινήτου μπροστά ή πειράγματα του μικρότερου αδερφού. Μερικές φορές και τα δύο…»
Τα αυτοκίνητα δεν ήταν πάντα αυτό που είναι σήμερα. Να ξέρεις ότι οι γονείς σου, που σήμερα δεν ξεκουράζονται (και καλά!) μέχρι να βάλεις τη ζώνη σου, πέρασαν όλη σου την παιδική ηλικία χωρίς να τη χρησιμοποιήσεις. Διαφωνώντας με τους θείους σου τη θέση «στη μέση». Αλλά υπάρχουν περισσότερα…
Κρατήστε μια λίστα με τα χαρακτηριστικά του αυτοκινήτου και τις οδικές συνήθειες από τις δεκαετίες του '70, του '80 και των αρχών του '90, που δεν θα επαναληφθούν (ευτυχώς).
1. Τραβήξτε τον αέρα
Σήμερα, για να ξεκινήσει το αυτοκίνητο, ο πατέρας σου χρειάζεται μόνο να πατήσει ένα κουμπί, σωστά; Ετσι είναι. Αλλά όταν ήταν στην ηλικία σου δεν ήταν τόσο απλό. Υπήρχε ένα κλειδί ανάφλεξης που έπρεπε να γυρίσει και ένα κουμπί αέρα που έπρεπε να τραβήξει, το οποίο με τη σειρά του ενεργοποίησε ένα καλώδιο που πήγε σε ένα εξάρτημα που ονομαζόταν καρμπυρατέρ . Χρειάστηκε κάποια μαεστρία για να λειτουργήσει ο κινητήρας. Ένα έργο που είναι απλό σήμερα και που τότε θα μπορούσε να ήταν μια δοκιμασία.2. Αυτοκίνητα πνίγηκαν
Ο παππούς σας πρέπει να έχει αποσυναρμολογηθεί μερικές φορές επειδή δεν ακολούθησε σχολαστικά τη διαδικασία εκκίνησης που περιγράφεται παραπάνω. Χωρίς ηλεκτρονικά για τη διαχείριση του μείγματος αέρα/καυσίμου, τα αυτοκίνητα στο παρελθόν, πίσω στο βρόχο, περιέπλεαν τα μπουζί με καύσιμο, αποτρέποντας την ανάφλεξη. Αποτέλεσμα? Περιμένετε να εξατμιστεί το καύσιμο ή κάψτε τα μπουζί με έναν αναπτήρα (πιο συνηθισμένο στα μηχανάκια).
Όπως ειπώθηκε τότε… τα αυτοκίνητα είχαν «στα χέρια».
3. Τα παράθυρα άνοιξαν με μανιβέλα
Κουμπί? Ποιο κουμπί; Τα παράθυρα άνοιξαν με μανιβέλα. Το να κατέβεις από το παράθυρο ήταν εύκολο, το να ανέβεις όχι πραγματικά...4. Ο κλιματισμός ήταν κάτι «πλούσιων ανθρώπων».
Ο κλιματισμός ήταν μια σπάνια τεχνολογία στα περισσότερα αυτοκίνητα και ακόμη και τότε ήταν διαθέσιμος μόνο στις υψηλότερες σειρές. Τις πιο ζεστές μέρες, το σύστημα των παραθύρων με μανιβέλα άξιζε τον κόπο για την ψύξη του εσωτερικού.
5. Δεν υπήρχαν ζώνες ασφαλείας στα πίσω καθίσματα
Τα ταξίδια γίνονταν κατά προτίμηση στη μέση, με την ουρά στο τέλος του καθίσματος και τα χέρια να πιάνουν τα μπροστινά καθίσματα. Ζώνες; Τι αστείο. Εκτός του ότι η χρήση ζωνών ασφαλείας δεν ήταν υποχρεωτική, σε πολλά αυτοκίνητα δεν υπήρχαν καν.Όποιος είχε αδέρφια ξέρει πολύ καλά πόσο δύσκολο ήταν να παλέψεις για αυτό το πολυπόθητο μέρος…
6. Οι αντλίες βενζίνης μύριζαν…βενζίνη!
Την εποχή που η χώρα δεν είχε ακόμη στρωθεί από βορρά προς νότο από αυτοκινητόδρομους όσο έβλεπε το μάτι, γίνονταν ταξίδια στις στριφογυριστές εθνικές οδούς. Η ναυτία ήταν μια σταθερή και η καλύτερη θεραπεία για τα συμπτώματα ήταν να σταματήσετε σε μια αντλία βενζίνης. Για κάποιο λόγο που σίγουρα μπορεί να σας εξηγήσει η Google, η μυρωδιά της βενζίνης μείωσε το πρόβλημα. Συμβαίνει, σήμερα, οι αντλίες βενζίνης να μην μυρίζουν πλέον σαν βενζίνη, ως αποτέλεσμα του εκσυγχρονισμού των συστημάτων τροφοδοσίας.
7. Ηλεκτρονική βοήθεια… τι;
Ηλεκτρονική βοήθεια; Η μόνη διαθέσιμη ηλεκτρονική βοήθεια αφορούσε τον αυτόματο συντονισμό του ραδιοφώνου. Οι φύλακες άγγελοι όπως το ESP και το ABS δεν είχαν ακόμη δημιουργηθεί από τους «ηλεκτρονικούς θεούς». Δυστυχώς…8. Η διασκέδαση τραβούσε τη φαντασία
Η συμπλήρωση περισσότερων από έξι ωρών ταξιδιού ήταν σχετικά συνηθισμένη. Χωρίς κινητά τηλέφωνα, tablet και συστήματα πολυμέσων, η ψυχαγωγία περιελάμβανε παιχνίδια με τις πινακίδες του αυτοκινήτου μπροστά ή πειράγματα του μικρότερου αδερφού. Μερικές φορές και τα δύο…
9. Το GPS ήταν από χαρτί
Η φωνή της ωραίας κυρίας που διακόπτει τις ραδιοφωνικές εκπομπές δεν ερχόταν από τα ηχεία, έβγαινε από το στόμα της μητέρας μας. Το GPS ήταν μια τεχνολογία αποκλειστική για τις στρατιωτικές δυνάμεις και όποιος ήθελε να ακολουθήσει μονοπάτια που δεν γνώριζε έπρεπε να βασιστεί σε ένα χαρτί που ονομαζόταν «χάρτης».10. Τα ταξίδια ήταν μια περιπέτεια
Για όλους αυτούς τους λόγους και για μερικούς ακόμα, τα ταξίδια ήταν μια πραγματική περιπέτεια. Οι ιστορίες διαδέχονταν η μία την άλλη στο άρωμα των χιλιομέτρων, σε ένα ταξίδι που δεν διακόπηκε ποτέ από τον θόρυβο των εθιστικών ηλεκτρονικών συσκευών. Ήμασταν εμείς, οι γονείς μας, το αυτοκίνητο και ο δρόμος.
Όποιος είναι τώρα περίπου μεταξύ 30 και 50 ετών — περισσότερο, λιγότερο… — κατανοεί πολύ καλά την εξέλιξη που έχει υποστεί το αυτοκίνητο τις τελευταίες δεκαετίες. Εμείς, οι γενιές των 70s και 80s, μεγαλώσαμε πειραματιζόμενοι με πράγματα σε αυτοκίνητα που καμία άλλη γενιά δεν θα ζήσει ποτέ. Ίσως γι' αυτό έχουμε την υποχρέωση να τους πούμε πώς ήταν. Στις καλοκαιρινές διακοπές που πλησιάζουν γρήγορα, σβήστε τα ηλεκτρονικά σας και πείτε τους πώς ήταν. Θα ήθελαν να το ακούσουν και θα θέλαμε να το πούμε…
Ευτυχώς, όλα είναι διαφορετικά σήμερα. Για το καλύτερο.