Automatyczne skrzynie biegów — zmiennik momentu obrotowego, podwójne sprzęgło lub CVT — są coraz powszechniejsze, a modele nie oferują już nawet ręcznej skrzyni biegów. Ale pomimo ataku na ręczne skrzynki w wyższych segmentach, nadal pozostają one najczęstszymi gatunkami na rynku.
Korzystanie z manualnej skrzyni biegów wymaga na ogół kontrolowania pracy sprzęgła. Do tego służy trzeci pedał, umieszczony po lewej stronie, który pozwala wrzucić odpowiedni bieg we właściwym czasie.
Jak każdy inny element samochodu, sprzęgło jest również używane we właściwy sposób, przyczyniając się do jego trwałości i niższych kosztów eksploatacji.
Ale czym jest sprzęgło?
Zasadniczo jest to mechanizm łączący silnik ze skrzynią biegów, którego jedyną funkcją jest umożliwienie przeniesienia obrotu koła zamachowego silnika na koła zębate skrzyni biegów, która z kolei przenosi ten obrót na mechanizm różnicowy przez wał.
Zasadniczo składa się z tarczy (sprzęgła), tarczy dociskowej i łożyska oporowego. TEN tarcza sprzęgła jest zwykle wykonany ze stali, której powierzchnia pokryta jest materiałem generującym tarcie, który jest dociskany do koła zamachowego silnika.
Nacisk na koło zamachowe jest gwarantowany przez płyta dociskowa i, jak sama nazwa wskazuje, wystarczająco mocno dociska tarczę do koła zamachowego, aby zapobiec jej ślizganiu się lub ślizganiu między dwiema powierzchniami.
TEN łożysko oporowe to ona przekształca naszą siłę na lewym pedale, czyli pedale sprzęgła, na ciśnienie potrzebne do włączenia lub wyłączenia.
Sprzęgło zostało zaprojektowane tak, aby „cierpiało” za nas — to przez nie przechodzą siły tarcia, wibracji i temperatury (ciepła), pozwalające na wyrównanie obrotów pomiędzy kołem zamachowym silnika (połączonym z wałem korbowym) a wałem głównym skrzyni korbowej prędkości. To gwarantuje łatwiejszą i bardziej komfortową obsługę, co jest niezwykle ważne, więc w ogóle nie docenia naszych złych nawyków — mimo że jest solidny, nadal jest wrażliwym elementem.
Co może pójść źle
Główne problemy związane albo z tarczą sprzęgła, albo z niszczeniem lub pękaniem elementów ją napędzających, takich jak tarcza dociskowa czy łożysko oporowe.
Na tarcza sprzęgła problemy wynikają z nadmiernego lub nieregularnego zużycia jego powierzchni styku, spowodowanego nadmiernym poślizgiem lub poślizgiem między nią a kołem zamachowym silnika. Przyczyny wynikają z niewłaściwego użytkowania sprzęgła, to znaczy, że sprzęgło jest zmuszone wytrzymać wysiłki, do których nie zostało zaprojektowane, co pociąga za sobą znacznie wyższe poziomy tarcia i ciepła, przyspieszając degradację tarczy, a w bardziej ekstremalnych przypadkach może nawet potrwać, aby stracić materiał.
Objawy zużycia tarczy można łatwo zweryfikować:
- Przyspieszamy i mimo wzrostu obrotów silnika nie ma wyprzedzenia po stronie auta
- Wibracje w momencie, gdy się rozłączamy
- Trudność w przełożeniu prędkości
- Hałasy podczas ściskania lub rozłączania
Objawy te wskazują albo na nierówną powierzchnię tarczy, albo na tak wysoki stopień zepsucia, że nie jest w stanie dorównać obrotom koła zamachowego silnika i skrzyni biegów, ponieważ się ślizga.
W przypadkach płyta dociskowa oraz łożysko oparcia problemy wynikają z bardziej agresywnego zachowania za kierownicą lub po prostu nieostrożnego. Podobnie jak w przypadku tarczy sprzęgła, elementy te podlegają działaniu ciepła, wibracji i tarcia. Przyczyny problemów wynikają z „otrzymania” lewej stopy na pedale sprzęgła lub utrzymywania samochodu nieruchomego na wzniesieniach za pomocą samego sprzęgła (punkt sprzęgła).
Zalecenia dotyczące użytkowania
Jak wspomniano, sprzęgło miało cierpieć, ale to „cierpienie” lub zużycie ma również prawidłowy sposób. Powinniśmy patrzeć na niego jak na włącznik/wyłącznik, ale taki, który wymaga opieki w działaniu.
Postępuj zgodnie z poniższymi zaleceniami, aby zapewnić doskonałą trwałość sprzęgła w samochodzie:
- Czynność ładowania i zwalniania pedału sprzęgła powinna przebiegać płynnie
- Zmiany relacji nigdy nie powinny oznaczać przyspieszenia silnika podczas procesu.
- Unikaj trzymania samochodu ze sprzęgłem (punktem sprzęgła) na wzniesieniach — to jest rola hamulców
- Zawsze wciskaj pedał sprzęgła do końca
- Nie używaj pedału sprzęgła jako lewego podnóżka
- nie uruchamiaj w sekundzie
- Przestrzegaj limitów obciążenia pojazdu
Naprawa sprzęgła nie jest tania, w większości przypadków wynosi kilkaset euro, w zależności od modelu. Nie licząc siły roboczej, ponieważ będąc pomiędzy silnikiem a skrzynią biegów, zmusza nas do demontażu tej drugiej, aby uzyskać do niej dostęp.
Więcej artykułów technicznych można przeczytać w naszym dziale Autopedia.